Eerst even een klein lesje geschiedenis, want wat is de betekenis van ‘Moonshot’ eigenlijk? “Moonshot is een uitdrukking en gebaseerd op wat er gebeurde in de jaren ’60. De Sovjet Unie begon met de ruimtevaart en daar schrok Amerika heel erg van. John F. Kennedy zei toen in zijn beroemde toespraak dat er voor het einde van de jaren ’60 een Amerikaan op de maan moest staan. Deze toespraak was acht jaar voordat het moest gebeuren, dus eigenlijk was het een onmogelijke opgave. Maar het is wel gelukt”, lacht André Kuipers. Hetzelfde geldt eigenlijk voor het project MOONSHOTS: het lanceren van een ambitieus idee dat misschien onhaalbaar lijkt, met mogelijk grote positieve gevolgen.

Association of Space Explorers

Eind 2024 is Nederland namelijk gastland van een congres van de internationale club van astronauten: de Association of Space Explorers (ASE). “Die club is ontstaan in de Koude Oorlog, omdat astronauten uit de Sovjet-Unie en Amerikaanse astronauten toen besloten om met elkaar te gaan samenwerken.” Meer dan honderd mensen die in de ruimte zijn geweest, komen naar dat congres om te bespreken hoe de ruimtevaart de maatschappij vooruit kan helpen.

Het congres is twintig jaar na de eerste ruimtevlucht van Kuipers, daarom heeft hij ook de organisatie op zich genomen. “Een belangrijke taak van astronauten is outreach en tijdens dit congres richten we ons nadrukkelijk op scholieren en studenten,” vertelt Kuipers.  “Een doelstelling van de ASE is het stimuleren van de jongere generatie. Door te laten zien hoe leuk wetenschap en techniek is en hoe je innovatie kunt inzetten voor duurzaamheidsdoelen.” 

Jongeren enthousiasmeren en activeren

De astronauten die volgend jaar een week in Nederland verblijven krijgen verschillende inhoudelijke sessies aangeboden waarin iedereen elkaar bijpraat, maar ze gaan ook het land in. Ze gaan naar scholen en universiteiten om studenten te betrekken. “We hebben bedacht hoe we jongeren op een speelse manier kunnen activeren en enthousiasmeren. Want in Nederland is een groot tekort aan technici, op alle niveaus. Het grootste tekort ligt wel binnen het mbo, en zonder mbo’ers kom je nergens.” 

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap steunt het plan financieel via het Netherlands Space Office, zodat we alle studenten kunnen stimuleren om met gekke ideeën te komen. ‘Dus niet alleen technische ideeën die met ruimtevaart te maken hebben, het mag van alles zijn.” En de ideeën worden ook echt uitgewerkt.

Vijf categorieën

De bedoeling is dat de studententeams met honderd ideeën in een van de vijf categorieën aan de slag gaan. Dat zijn:

• Aarde (bijvoorbeeld geologie, vulkanologie)
•  Mens (denk aan psychologie, geneeskunde)
• Techniek
• Internet (A.I, computers)
• Uitzonderlijk (geen limiet aan gekheid, laat bijvoorbeeld mieren nucleair afval opruimen)

“Het leuke is dat als je met ideeën komt die niet lijken te kunnen, je niet meteen moet zeggen dat dat niet kan. Tegen Edison werd bijvoorbeeld gezegd dat wisselstroom een raar idee was. En zie wat we nu gebruiken. Dus het kunnen ideeën zijn die onhaalbaar lijken op dit moment, maar wellicht in de toekomst wel lukken.” 

Pitchen

Tot 8 januari 2024 kunnen studenten hun ideeën indienen via deze link. Daarna gaat de organisatie, onder leiding van Lucien Geelhoed, deze samen met de studententeams uitwerken. Uiteindelijk is er dan contact met een deskundige of een astronaut. “En vervolgens kunnen de studenten gaan pitchen op de Industrial Space Days.” Tijdens het congres begin oktober 2024 worden uit elke categorie de leukste standpunten gekozen.

Pas daarna kan het, als het een goed idee is, opgepikt worden door bijvoorbeeld een van de ruimtevaartagentschappen of door de industrie. 

Zo veel mogelijk opleidingen benaderen

De organisatie wil zoveel mogelijk opleidingen benaderen die anders nooit op de oproep zouden reageren. “Ik ga wel langs bij opleidingen, er hangen posters en we spreken met de media. Ik heb veel interviews gedaan met studentebladen, om te vertellen over MOONSHOTS en de unieke kans die dit biedt aan studenten uit heel verschillende opleidingsrichtingen om de fantasie de vrije loop te laten binnen een schitterende challenge.”

Als onderdeel van hun opleiding

Het project kunnen studenten naast hun studie volgen, want iedereen mag zelf bepalen hoeveel tijd hij of zij eraan besteedt. “Het mooiste zou zijn als het een project is dat ze in hun studie kunnen integreren, want dan kunnen ze het meteen gebruiken. Het leukste zou zijn als het binnen hun vakgebied is, dan is het direct een onderdeel van hun opleiding.”

Op de website van MOONSHOTS ’24 kunnen studenten zich aanmelden. Dit kan dus nog tot begin januari 2024. Ook staat er een QR-code op de posters; als studenten deze scannen komen ze automatisch op de juiste website terecht. “En geen enkel idee is te gek,” benadrukt Kuipers nog maar eens. “Er zullen ongetwijfeld grappenmakers tussen zitten die de aarde willen opblazen ofzo, maar ik laat mij graag verrassen en ik hoop dat er iets tussen zit waar ik zelf nog nooit aan gedacht heb.”

Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk