Meer behoefte aan bijles in tijden van corona? ‘Het is hier drukker dan ooit’

De corona-uitbraak heeft grote invloed op het onderwijs. Maandenlang kregen leerlingen les vanuit huis. Hoe zijn huiswerk- en bijlesinstituten deze periode doorgekomen? Was het extra druk, vanwege opgelopen leerachterstanden? Of zegden ouders massaal op, om kosten te besparen? We vragen drie bijlesinstituten wat zij merken van de coronacrisis. 

‘Het is een pittige periode voor ons’ 

Silvia van Lier is teamleider onderwijs bij Spectrum Brabant. Dit particuliere huiswerkinstituut geeft studiebegeleiding, bijlessen en trainingen op verschillende basisscholen en middelbare scholen in Eindhoven, Tilburg, Den Bosch en omgeving. 
 
“Het is een pittige periode. Toen de scholen in maart dichtgingen, gaven we ouders de keuze: online begeleiding of tijdelijk stoppen? Best veel ouders kozen voor het laatste. Ook spaarden sommige ouders inhaaldagen op. 
 

Onzekerheid bij ouders

Zodra we weer fysieke begeleiding konden geven, zijn gelukkig wel wat ouders teruggekomen. Toch waren er na de zomer maar weinig nieuwe aanmeldingen. Terwijl we juist een hausse hadden verwacht, omdat veel leerlingen misschien een achterstand opgelopen hadden door het thuisonderwijs. 
 
We merken dat ouders voorzichtig zijn. Blijven de scholen wel open? Straks gaan ze toch weer dicht, en dan zitten ze vast aan een abonnement. Of ze denken: Alle leerlingen lopen nu achter, als mijn kind achterloopt, is het niet zo erg. Aan het begin van het schooljaar is het ook nog niet duidelijk hoe groot de achterstand van een leerling is. 
 

Scholen krijgen subsidie

Een andere reden voor de beperkte instroom kan zijn dat scholen nu subsidie van de overheid krijgen. Die is bedoeld om de leerachterstanden weg te werken, veroorzaakt door de coronacrisis. Een deel van de scholen biedt die ondersteuning zelf aan. Ouders hoeven daar niets voor te betalen. Logisch dat ze daar dus eerder voor kiezen dan voor een particuliere instelling.
 
Het goede nieuws is dat wij ook benaderd zijn door scholen om die extra ondersteuning te geven. Er lopen nu veel korte projecten, van drie maanden bijvoorbeeld. Daar kunnen we onze flexwerkers of studenten voor inzetten. 
 

Digitale begeleiding is intensief

Tijdens de intelligente lockdown hebben we ook digitale begeleiding gegeven, via Microsoft Teams of Zoom. Op de dagen dat leerlingen normaal gesproken bij ons kwamen, waren ze nu thuis aan het werk. Wij overhoorden ze, controleerden huiswerk en hielpen met planningen. 
 
Online bijles geven is intensief. Je kunt op afstand niet met alles meekijken en krijgt moeilijker contact met leerlingen. De leerlingen moesten zelfstandiger zijn, terwijl ze daar vaak juist moeite mee hebben. Tegelijkertijd waren er ook leerlingen die het juist fijn vonden om thuis te werken. Lekker rustig, minder afleiding van de groep en niemand die over je schouder meekijkt. 
 

Leerachterstanden

Ik vind het nu nog moeilijk te zeggen of leerlingen grote achterstanden hebben. Dat zal de komende periode blijken, na de eerste toetsen. We verwachten wel dat de aanmeldingen vanaf december weer aantrekken. Dan kunnen we zoveel mogelijk leerlingen helpen hun eventuele achterstand weg te werken.”
 
 

‘Konden we alsjeblieft weer leerlingen op locatie ontvangen?’ 

Iro Edobor is mede-eigenaar van BijlesAcademie, een instituut met drie locaties in Amsterdam, een in Baarn, een in Bunschoten en een in Utrecht. BijlesAcademie geeft huiswerkbegeleiding en bijles aan basisschoolleerlingen, middelbare scholieren en studenten. 
 
“Voor de zomer hadden we het zwaar. Normaal zijn de maanden maart, april en mei de drukste maanden, net voor examens en belangrijke toetsen en tentamens. Nu stopten veel ouders, waarschijnlijk uit financiële overwegingen. Ook wij waren onzeker. Trekken de aanmeldingen in september wel weer aan? 
 

Puberstrijd thuis

We zijn in maart meteen overgegaan op online bijles en begeleiding. Sommige ouders merkten dat hun kinderen daar toch niet hetzelfde uithaalden als uit fysieke begeleiding. We kregen dan ook vaak de vraag of we alsjeblieft weer leerlingen op locatie wilden ontvangen. 
 
Er was grote behoefte aan fysieke begeleiding, zowel vanuit ouders als vanuit leerlingen zelf. In steden als Amsterdam en Utrecht wonen veel gezinnen in wat kleinere woningen. Ineens was iedereen de hele tijd thuis. Dat leverde zeker strijd op, vooral met pubers. Vanaf mei mochten we gelukkig weer open. 
 

Concullega’s gestopt

Sinds de zomer groeien we enorm, vooral in Utrecht. Waar dat mee te maken heeft? Ik denk dat best wat instituten in de buurt – onze concullega’s – gestopt zijn. Ouders hebben zich misschien opnieuw georiënteerd en kwamen bij ons uit. Wij bestaan al een tijdje en zijn online goed zichtbaar. 
 
Maar wat vooral belangrijk is, is dat leerlingen momenteel behoefte hebben aan structuur. Ze zijn maanden niet naar school geweest en vinden het lastig weer op te starten. Ze moeten echt weer in de flow komen. Voor de zomer zijn wat overgangsnormen aangepast en hadden docenten niet alle leerlingen goed in het zicht. Na de zomer moesten scholieren en studenten weer serieus aan de bak. Onze hulp is dus hard nodig. 
 

Baat bij persoonlijk contact en structuur

We geven begeleiding in kleine groepen, dus afstand houden is makkelijk. Leerlingen die in quarantaine zitten, kunnen online meedoen. Ik vind alle bijles en begeleiding online geven niet ideaal. Juist de leerlingen die bij ons komen, hebben baat bij persoonlijk contact en structuur. Het is motiverend om in een ruimte te zijn waar de mensen om je heen ook aan het werk zijn. 
 
Veel leerlingen hebben een leerachterstand opgelopen door het thuisonderwijs, dat merk je. Er zitten hiaten in hun kennis. We werken er nu hard aan om dat niveau samen op te krikken.”
 
 

‘Wij hebben het drukker dan ooit’

Thomas Smit is medeoprichter van De BijlesStudent. De studenten van De BijlesStudent geven huiswerkbegeleiding, individuele bijles en examentraining op acht vaste vestigingen in de omgeving Den Haag en Leiden. Ook geven ze bijles aan huis en online. 
 
“Wij hebben het drukker dan ooit. Dat heeft meerdere redenen. Zo is de vraag vanuit de scholen waar we al mee samenwerkten geëxplodeerd. Ze hebben overheidssubsidie gekregen om de leerachterstanden door het thuisonderwijs weg te werken. Maar docenten hebben vaak geen tijd om naast hun vaste lessen ook nog bijles te geven aan kleine groepen. Wij kunnen dat gat vullen. 
 
Daarnaast zijn we door veel nieuwe scholen gebeld. Wij zijn behoorlijk scherp qua prijs vergeleken met onze concurrenten. Misschien speelt dat ook mee.
 

Nieuwe taken

Daar komt nog bij dat we extra taken gekregen hebben, naast bijles en huiswerkbegeleiding. Sinds september ondersteunen onze studenten scholen ook fysiek, bijvoorbeeld door te surveilleren bij lessen of toetsen. Van docenten wordt momenteel veel gevraagd, dus deze ondersteuning helpt ze enorm. 
 
Als docenten vanuit huis moeten lesgeven, vanwege quarantaine bijvoorbeeld, zijn onze studenten in de klas aanwezig. Daar houden ze orde en zorgen ze dat de techniek goed werkt. Daarnaast doen ze conciërgetaken. Zo handhaven ze op de mondkapjesplicht en de afstand op de gangen. 
 

Kosten besparen

De huiswerkbegeleiding op locatie is wel wat teruggelopen, omdat sommige scholen de overheidssubsidie gebruiken om zelf begeleiding te bieden. Daarnaast willen sommige ouders nu kosten besparen, omdat ze bijvoorbeeld horecaondernemer zijn. Omdat ze nu vaker thuis zijn, hebben ze meer tijd om hun kinderen zelf te helpen met school. Logisch.
 
We merken echt dat leerlingen het afgelopen half jaar een leerachterstand opgelopen hebben. Vooral vmbo-leerlingen. Soms hadden ze niet eens een laptop thuis, of hele slechte wifi. We hoorden ook verhalen van mentoren die geen contact kregen met kwetsbare leerlingen. Voor hen is extra begeleiding nu noodzakelijk. 
 

Bredere groep bedienen

Online bijles had ook positieve gevolgen. Leerlingen konden wanneer ze maar wilden een bijlesstudent inschakelen, voor elk vak. Zelfs op zondagochtend om 9.00 uur. En ook al woonden ze zelf in Leiden, dan was er vast wel een bijlesstudent beschikbaar in Groningen of Limburg. Dat is het handige van digitaal bijles geven. 
 
Studenten zijn ook makkelijker inzetbaar sinds de coronacrisis. Ze hebben meer tijd, omdat andere (horeca)bijbanen wegvielen. We krijgen extreem veel goede sollicitaties binnen. 
 

Carrière in het onderwijs

Wat ik verder positief vind, is dat scholen nu nog meer beseffen dat studenten goed ingezet kunnen worden binnen het onderwijs. Voorheen schakelden scholen misschien eerder uitzendbureaus in voor bijles en studiebegeleiding, maar studenten zijn een goed alternatief. 
 
Veel studenten zien nu ook in dat werken in het onderwijs best leuk is. Meerdere van onze bijlesstudenten hebben zich bijvoorbeeld ingeschreven voor een minor onderwijs, zodat ze snel hun onderwijsbevoegdheid kunnen halen. Handig, nu er in veel branches weinig baanzekerheid is. Mocht het mislopen met de carrière waar ze voor gestudeerd hebben, kunnen ze altijd het onderwijs nog in.  Want daar zijn vacatures genoeg.”
 
Door: Nationale Onderwijsgids /  Bente Schreurs