In het programma dat dinsdagavond wordt uitgezonden op NPO 3 staan veertien leerlingen centraal. Het zijn drop-outs in de leeftijd van 16 tot 21 jaar. Door bijvoorbeeld gedragsproblemen, verslaving, een moeilijke thuissituatie, of andere belemmeringen zijn ze gestopt met school of hun opleiding. Een deel van hen brengt de dagen door hangend op de bank. Rector Eric van ’t Zelfde en kickbokser Lucia Rijker ondersteunen de jongeren met begrip, een peptalk en af en toe een flinke schop onder de kont om hen een zetje in de goede richting te geven. Het tweetal wordt iedere uitzending bijgestaan door bekende gastdocenten. 

 

En dat lijkt te werken. De kijker ziet hoe zelfs de meest nukkige leerlingen langzaamaan weer de regie proberen te nemen over hun leven. Dat is een van de redenen dat het programma veel lof oogst en in 2017 zelfs kans maakte op de Televizierring. Totdat achttien deelnemers van de vorige edities zich verenigden in een vernietigende brief over het programma aan de pers. De kritiek van de leerlingen behelst, kortweg, vier punten. Het gebrek aan privacy tijdens de opnames. Daardoor voelde een leerling zich niet altijd veilig. Ook vond een aantal deelnemers dat de kijker geen reëel beeld van hen kreeg voorgeschoteld. 

Dan waren er nog de boeteclausules die weerstand opriepen. Op het onthullen van informatie die nog niet was uitgezonden, stond een boete van 5.000 euro. Voortijdig vertrekken zonder zwaarwegende reden zou hen 1.000 euro kosten. En de belangrijkste kritiek; het gebrek aan nazorg. Om tegemoet te komen aan de klagers kwam er in april vorig jaar een extra, elfde, uitzending.

 

“NTR heeft nooit getwijfeld over het voortbestaan van Dream School”, zegt hoofd kennis Roy Straatman van NTR. “We kijken elk jaar naar wat we anders of beter kunnen doen en hebben daarom uiteraard ook goed geluisterd naar de leerlingen die vorig jaar kritiek uitten.” Een van de wijzigingen werd al tijdens de eerste aflevering van dit seizoen zichtbaar. Zo werd Marco, verantwoordelijk voor de nazorg, direct aan de leerlingen, maar ook aan de kijker geïntroduceerd. 

 

Overigens is het niet zo dat bij de eerdere edities geen sprake was van nazorg, zeggen zowel Straatman als eindredacteur Lisanne Faddegon van Dream School. “Er is een na-traject van een aantal maanden na afloop van de intensieve opnameperiode van drie weken in het klooster. Dit traject bestaat uit telefonisch en face to face contact.” Maar deze nazorg is niet dagelijks en het is ook niet zo dat er vooraf banen of plekken op scholen klaar liggen voor de deelnemers. “Dat weten de jongeren vooraf”, zegt Faddegon. “We ondersteunen de jongeren tijdens dit na-traject bijvoorbeeld bij inschrijvingen, het doen van intakes of het uitzoeken van mogelijkheden.” 

 

Tijdens de vorige edities keek Marco, of een collega, vooral achter de schermen mee en vonden de eerste gesprekken plaats tijdens de laatste opname week. “Nu sluit de begeleider een aantal maal bij  lessen van Lucia en Eric aan en is dus vanaf het begin actief betrokken bij de coaching van de leerlingen”, zegt Faddegon. “Wij hebben de hoop dat dit zijn vruchten gaat afwerpen in de mate waarin de jongeren aangehaakt blijven in het na-traject.” Uit eerdere ervaringen bleek dat dit voor de leerlingen soms best lastig was. “Zeker omdat de overgang tussen de intensieve Dream School-weken en dit na-traject best groot is”, erkent zij. Door Marco al vanaf dag een in contact te brengen met de leerlingen, hopen de programmamakers dat die overgang soepeler verloopt. 

 

De deelnemers zijn echter zélf verantwoordelijk voor de stappen die zij zetten, benadrukken de programmamakers. “Dat past ook bij de kernwaarden die Lucia Rijker en Eric van ’t Zelfde hun mee proberen te geven”, zegt Faddegon. 

 

De programmamakers weten van de meeste oud-leerlingen hoe het met ze gaat. Met een deel van hen onderhouden zij ook nog steeds contact. “Dat hangt af van de behoefte van de leerlingen zelf,” zegt Faddegon. “We zien dat velen stappen hebben gemaakt en weer de regie over hun eigen leven hebben genomen.” 29 van de 43 leerlingen van seizoen een, twee en drie, volgen inmiddels een opleiding of zijn aan het werk. Vijf oud-leerlingen volgen therapie. 

 

Een oud-leerling heeft bijvoorbeeld een eigen tattooshop, een andere verdient geld als DJ, en binnenkort studeert een oud-deelnemer af als cameravrouw. Maar ook volgen jongeren opleidingen als dakdekker of maatschappelijk werker. “De enorme stappen die deze leerlingen gezet hebben, hebben zij aan zichzelf te danken”, benadrukt Faddegon. “Ze hebben zichzelf opgegeven en zijn zelf aan de slag gegaan met wat ze geboden werd.” 

 

Dan is er nog een minder zichtbare verandering; de boeteclausules zijn geschrapt. “Deze clausules, heel gebruikelijk bij tv-programma’s, zijn in drie seizoenen Dream School overigens nooit in werking getreden en er is ook nooit aanleiding geweest voor een sanctie”, zegt Straatman. “Maar we begrijpen de zorgen die sommige leerlingen zouden kunnen hebben. Daarom hebben we dit seizoen besloten om ze te schrappen.”

 

Een andere belangrijke verandering dit jaar is de toegenomen aandacht voor social media. Uit gesprekken tussen oud-leerlingen en de NTR, na de kritiek, blijkt namelijk dat de jongeren te leiden hebben onder de ‘vele en vaak heftige reacties op social media’, schreef de NTR vorig jaar in een persbericht. “Wij zijn geschrokken van de manier waarop de jongeren, die zich kwetsbaar opstellen (…) soms worden bejegend (…). Wij beseffen dat wij een taak hebben om de leerlingen hier nog beter tegen te wapenen.” Om de leerlingen weerbaarder te maken, werd er dit seizoen aandacht besteed aan omgaan met social media’. 

 

Ook oud-deelnemer Joëlle waarschuwde in een videoboodschap de leerlingen van seizoen vier hierover: “Iedereen zal echt wel een mening over je hebben. Het is nooit goed. Ik heb een hoop shit over mij heen gehad.” Ook roept de oud-leerlinge de nieuwe lichting op om ‘open te staan voor verandering’. Het advies van Joëlle is bijzonder omdat zij een van de klagers was. “Joëlle heeft zelf bij ons aangegeven graag de klas van het vierde seizoen toe te spreken”, zegt Faddegon. “Omdat wij haar boodschap waardevol vonden, hebben we haar die kans gegeven. Wij hebben uiteraard nog steeds contact met Joëlle.”

 

Ondanks de kritiek was het aantal aanmeldingen van potentiële leerlingen voor seizoen vier overigens onverminderd hoog, laat Faddegon weten. “Dit jaar waren het er zo’n 400.”